Ngộ độc rượu (say rượu) là hậu quả nhiễm độc nhất thời khi uống rượu vượt quá mức chấp nhận của cơ thể, dẫn đến các biểu hiện bất thường của hệ thần kinh và các hành vi  không bình thường khác. Ngộ độc rượu biểu hiện ở các mức độ khác nhau, từ nhẹ  là không kiềm chế cảm xúc, dễ tức giận , nổi  nóng, đi đứng xiêu vẹo, đến nặng  như : nôn nhiều, vã mồ hôi, hôn mê, mạch nhanh, thở nông, hạ huyết áp, có thể tử vong nếu không được cấp cứu).

Ngộ độc rượu còn có thể do uống phải rượu giả, rượu có chứa hàm lượng  me tha non vượt quá giới hạn cho phép hoặc uống rượu ngâm với thảo mộc (lá, rễ, hạt cây), động vật (mật, phủ tạng, bộ phận khác) có chứa các độc tố.

          Rượu khi bị lạm dụng kéo dài sẽ gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với  Não (tế bào bị tổn thương vĩnh viễn, mất trí nhớ, hay nhầm lẫn); đối với     tim mạch (cao huyết áp, xơ vữa mạch, loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim); đối với  gan  (sưng, viêm, xơ gan);  đối với  dạ dày (viêm loét niêm mạc);  đối với  Tụy (viêm cấp tính); đối với ruột (viêm, gây tiêu chảy). Phụ nữ mang thai uống nhiều rượu có thể gây bệnh thần kinh hay dị tật cho thai nhi.

Cách phòng ngừa ngộ độc rượu:

-           Không uống quá nhiều rượu.              

-          Không uống cồn công nghiệp và rượu có hàm lựợng  me tha non vượt quá giới hạn cho phép vì gây mù mắt và tử vong cao.

-           Không uống rượu khi:

 Không biết đó là rượu gì.

 Rượu không rõ nguồn gốc.

 Khi đang đói, mệt hoặc căng thẳng.

 Rượu không có giấy chứng nhận lưu hành của cơ quan chức năng có thâm quyền.

- Không uống rượu pha chế, rượu ngâm với lá, rễ cây độc, phủ tạng động vật  không rõ ràng độc tính, mật cá, hay những rượu ngâm theo kinh nghiệm cá nhân

Cách xử trí khi bị ngộ độc rượu:

          Khi bị ngộ độc rượu, người bệnh có nguy cơ cao bị: Mất ý thức, mất trí nhớ, hạ đường huyết, co giật, hạ thân nhiệt, nhịp tim không đều, nôn, mửa liên tục dẫn đến mất nước, co giật, tổn thương não vĩnh viễn, tử vong,… Do đó, người bị ngộ độc rượu cần được cấp cứu ngay lập tức:

          Cố gắng giữ nạn nhân ở tư thế ngồi thẳng. Nếu nạn nhân muốn nằm, cần kê gối sao cho phần đầu và vai cao hơn thân mình. Nếu nạn nhân bị ứ đọng đờm dãi, thở khò khè, bất tỉnh, cho nằm nghiêng để khi nôn không bị sặc. Nếu người bệnh không nôn, có thể tìm cách gây nôn hết rượu để loại bỏ cồn ra khỏi dạ dày.

          Cho người bệnh uống nhiều nước ấm để tránh mất nước (đặc biệt sau khi nôn) và làm loãng nồng độ rượu. Điều này giúp quá trình đào thải rượu diễn ra nhanh chóng. Có thể cho người bệnh uống nước gừng tươi, nước chè xanh, cam vắt, nước chanh, nước cà chua, nước ép bưởi,… để giải độc rượu (nếu bị nhẹ).

          Người bị ngộ độc rượu có nguy cơ hạ thân nhiệt cần giữ ấm bằng cách đắp chăn, mặc áo ấm,…

          Nói chuyện với nạn nhân, trấn an và giải thích nguy hiểm đang gặp để nạn nhân hợp tác, không bị kích động. Vì người say rượu, ngộ độc rượu thường mất bình tĩnh, dễ bị kích động.

Đưa người bệnh đến cơ sở y tế hoặc gọi cấp cứu 

Luôn quan sát kỹ người bệnh, nếu người bệnh không tỉnh, ứ đọng đờm dãi nhiều, lay gọi không tỉnh, thở nhanh và thở sâu, thậm chí co giật,…

Nếu bệnh nhân tỉnh dậy nhưng đau đầu nhiều, chóng mặt và nhìn mờ, sợ ánh sáng, đau mắt, nhìn đôi, giảm hoặc mất thị lực, vã mồ hôi, tay chân lạnh, da xanh tái,… vẫn giữ bệnh nhân ở tư thế đầu cao, nằm nghiêng an toàn, sau đó nhanh chóng gọi người đến hỗ trợ hoặc xe cấp cứu vận chuyển người bệnh đến cơ sở y tế để cấp cứu kịp thời.

          Tại cơ sở y tế, người bệnh được điều trị:

Truyền dịch qua đường tĩnh mạch.

Thở oxy qua ống thông mũi. Có thể cần đặt ống vào khí quản nếu người ngộ độc rượu bị khó thở nặng.

Loại bỏ rượu ra khỏi dạ dày.

     Nếu thận hoạt động kém, người bệnh cần được lọc máu để loại bỏ cồn ra khỏi cơ thể.

           Không nên làm gì khi sơ cấp cứu người bị ngộ độc rượu?

            không nên cho nạn nhân tắm nước lạnh, điều này sẽ làm giảm nhiệt độ cơ thể sâu hơn, nguy cơ cao bị đột quỵ, tử vong.

          Không nên  cho nạn nhân ăn thức ăn cứng, lạnh hoặc các món có thể gây nôn mửa, sặc,…

Không để  nạn nhân nằm ngửa vì dễ bị sặc khi nôn mửa.

Không để nạn nhân ngủ li bì, phải đánh thức nạn nhân sau vài giờ. Nếu nạn nhân tỉnh, cho ăn cháo loãng để tránh hạ đường huyết. Bởi người bệnh ngừng uống rượu nhưng dạ dày vẫn tiếp tục tiêu hóa rượu và đưa vào máu. Lượng cồn vẫn tăng, khiến ngộ độc thêm nặng.

Rượu làm não có phản ứng chậm, tác động đến khả năng giữ thăng bằng. Do đó, khi tự di chuyển, nạn nhân có thể bị té ngã, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, thậm chí tử vong hoặc gây tai nạn cho người khác.

Không nên cho người bệnh uống vitamin B1, B6, acid folic, pa ra ce ta mon, as pi rin cùng lúc… để giảm đau đầu. Bởi các thuốc này khi kết hợp với rượu sẽ kích ứng niêm mạc dạ dày, gây chảy máu đường tiêu hóa.

Không nên cho người bệnh uống thuốc chống nôn vì khiến chất độc không được đẩy ra bên ngoài. Khi cồn còn bên trong cơ thể, gan phải làm việc liên tục để lọc chất độc, về lâu dài dẫn đến tổn thương gan: xơ gan, ung thư gan,…

 Trên đây là các nội dung về nhận biết ngộ độc  rượu và cách xử trí . Rất mong nhân dân hãy nắm vững và chủ động sử dụng  rượu bia ngày Tết nên   lưu ý chừng mực để đảm bảo sức khỏe cho bản thân và không ảnh hưởng đến người thân, cộng đồng để Tết Ất tỵ 2025 trọn niềm vui.